ΝΤΥΤΖΟΜ ΡΙΝΠΟΤΣΕ
Μια διδασκαλία που δόθηκε με την ευκαιρία της Ενδυνάμωσης των
Χιλίων Βούδα που σχετίζεται με την Σάντανα του
Μεγάλου Ελεήμονα, του Κυρίου του Διαστήματος.
Έχει ειπωθεί ότι όλη η δοξασία του Βούδα μπορεί να συνοψιστεί στη διδασκαλία πάνω στα έξη μπάρντο. Το Ντάρμα του Βούδα είναι πολύ βαθύ και απέραντο και οι ποικίλες προσεγγίσεις των διαφόρων οχημάτων και κύκλων διδασκαλιών εμπεριέχουν έναν ασύλληπτο πλούτο οδηγιών. Για κείνους που επιθυμούν να πραγματώσουν την πρωταρχική ακρόπολη της Βουδικής κατάστασης στην πορεία μιας και μόνης ανθρώπινης ζωής, η άσκηση αυτών των διδασκαλιών παρουσιάζεται μέσα στο πλαίσιο των έξη μπάρντο.
Τι είναι λοιπόν ένα μπάρντο; Το μπάρντο είναι μια κατάσταση η οποία ‘‘δεν είναι ούτε εδώ, ούτε εκεί.’’ Είναι εξ ορισμού κάτι ‘‘μεταξύ’’ ένα ενδιάμεσο στάδιο. Τα έξη μπάρντο είναι (1) το φυσικό μπάρντο της παρούσας ζωής, (2) το απατηλό μπάρντο του ονείρου, (3) το μπάρντο της διαλογιστικής απορρόφησης, (4) το επίπονο μπάρντο του θανάτου, (5) το ακτινοβόλο μπάρντο της απόλυτης πραγματικότητας και (6) το καρμικό μπάρντο της επανόδου.
1. ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΜΠΑΡΝΤΟ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΖΩΗΣ
Το φυσικό μπάρντο της παρούσας ζωής καλύπτει την περίοδο μεταξύ της γέννησης και του θανάτου. Γι αυτό το λόγο, αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε όλοι μας στο μπάρντο της παρούσας ζωής. Όπως αναφέρεται στις διδασκαλίες, ‘‘Κιέμα! Τώρα βρίσκομαι στο μπάρντο της ζωής μου, θα σταματήσω να είμαι τεμπέλης, επειδή δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο σε αυτή την ζωή!’’ Αυτή είναι η παρούσα συνθήκη μας. Θα πρέπει να σκεφτόμαστε προσεκτικά και να αναλογιζόμαστε πόσα χρόνια έχουν ήδη περάσει από την γέννηση μας. Και πόσα χρόνια έχουμε ακόμα; Η ζωή είναι απολύτως παροδική. Τίποτα και κανένας δεν μπορεί να διαφύγει του θανάτου. Είναι αδύνατο και για μας και για όλους τους άλλους να μείνουμε εδώ για πάντα. Ενώ βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση, σπαταλάμε την ύπαρξή μας άσκοπα, χάνοντας το χρόνο μας μέσα σε τεμπελιά και διασπάσεις. Η ζωή προχωράει και η ορμή εξαντλείται. Και μετά όλες οι δραστηριότητες τελειώνουν και δεν μπορεί να γίνει τίποτα πια.
Αυτός είναι ο λόγος που λέγεται ότι δεν θα πρέπει να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να βρίσκεται κάτω από την επιρροή της οκνηρίας και της διάσπασης. Θα πρέπει αντίθετα να ασκούμαστε στο Ντάρμα, το μόνο πράγμα που θα μας βοηθήσει την ώρα του θανάτου. Παρόλο που δεν μπορούμε να ασκηθούμε στα πάντα, θα πρέπει να ασκηθούμε όσο περισσότερο μπορούμε, ξέροντας ότι μέσω του σημερινού τρόπου ζωής μας μπορούμε να ασκήσουμε θετική επιρροή στις συνθήκες της ζωής που θα ακολουθήσει. Γι αυτό το λόγο, θα πρέπει να αποφεύγουμε όσο περισσότερο μπορούμε ακόμα και μια και μόνη αρνητική πράξη και να μη χάνουμε ποτέ την ευκαιρία να επιτελούμε ακόμα και την πιο μικρή θετική πράξη. Γιατί τίποτα δεν είναι σίγουρο. Λέγεται επίσης ότι θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε με αυτό τον τρόπο έτσι ώστε να μην έχουμε να μετανιώνουμε για τίποτα, ακόμα και αν πεθάνουμε αύριο. Αυτό λοιπόν είναι το πρώτο μπάρντο, το μπάρντο της παρούσας ζωής.
2. ΤΟ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΑΚΟ ΜΠΑΡΝΤΟ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ
Το μπάρντο του ονείρου καλύπτει την περίοδο από τη στιγμή που κοιμόμαστε μέχρι τη στιγμή που ξυπνάμε το επόμενο πρωί. Αυτή η περίοδος μοιάζει με το θάνατο και η μόνη διαφορά είναι η προσωρινή της διάρκεια. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι πέντε αντιλήψεις της μορφής, του ήχου, της όσφρησης, της γεύσης και της επαφής αποσύρονται μέσα στην αλάγια (θεμελιώδης συνείδηση). Μπορούμε να πούμε ότι χάνονται μέσα της και στην πραγματικότητα, η διαδικασία του ύπνου μοιάζει με τη διαδικασία του θανάτου. Στην αρχή, δεν εμφανίζονται καθόλου όνειρα, υπάρχει μόνο μια μαύρη σκοτεινιά καθώς ο κοιμισμένος βυθίζεται μέσα στην αλάγια.
Αργότερα τα νοητικά πρότυπα της προσκόλλησης και της αντίληψης παρεμβαίνουν και πάλι δυναμικά, υποκινημένα από την καρμική ενέργεια της άγνοιας. Σαν αποτέλεσμα τα ‘αντικείμενα των αισθήσεων’ (οι μορφές, οι ήχοι, οι μυρωδιές, οι γεύσεις και τα απτά αντικείμενα) εκδηλώνονται και πάλι στην κατάσταση του ονείρου. Αυτά τα φαινόμενα, αυτά τα ονειρικά αντικείμενα δεν είναι βέβαια παρόντα στ’ αλήθεια, κάπου εσωτερικά. Και από την άλλη η συνείδηση δεν κινείται προς τα έξω, προς τα εξωτερικά πράγματα. Παραμένει στο εσωτερικό και οι αντιλήψεις της είναι φανταστικές και απατηλές. Αυτός είναι ο λόγος που αυτή η κατάσταση ονομάζεται το μπάρντο της ψευδαίσθησης. Στη νυχτερινή κατάσταση του ονείρου, η αντίληψη υπόκειται στη σύγχυση, όπως και κατά τη διάρκεια της μέρας. Η συγχυσμένη συνείδηση περιπλανιέται μέσα από μορφές, ήχους, μυρωδιές, γεύσεις και επαφές – όλα τα βιώματα κατά τη διάρκεια της μέρας, μόνο που αυτά εδώ τώρα, στον ύπνο, είναι ακόμα πιο απατηλά. Καθώς ο κοιμισμένος ονειρεύεται, το μόνο που βλέπει είναι ψευδαισθήσεις και μυθολογήματα.
Οι διδασκαλίες λένε ότι και εμείς οι ίδιοι είμαστε επίσης σαν αυταπάτη και σαν όνειρο. Θεωρούμε βέβαια ότι το όνειρο είναι μη αληθινό, σε σύγκριση με την κατάσταση του ξύπνου, την οποία θεωρούμε αληθινή. Για τους Βούδες όμως, τα όνειρα και οι αντιλήψεις της κατάστασης του ξύπνου είναι της ίδιας κατηγορίας. Καμιά από αυτές δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Είναι και οι δύο λανθασμένες: κυμαινόμενες, παροδικές, απατηλές – και τίποτε άλλο. Αν εξετάσουμε όλα τα πράγματα που έχουμε κάνει και έχουμε βιώσει από τη στιγμή της γέννησής μας ως τώρα, που βρίσκονται; Δεν μπορεί να βρεθεί τίποτα. Όλα είναι σε μια συνεχή ροή. Αυτό είναι αυταπόδεικτο και όμως λόγω συνήθειας, η αλήθεια αυτή μας διαφεύγει. Σχετιζόμαστε πάντα με τις αντιλήψεις μας σαν να είναι μια μόνιμη πραγματικότητα, σκεφτόμενοι ‘‘Αυτό είμαι εγώ, αυτό είναι δικό μου.’’ Οι διδασκαλίες όμως μας λένε ότι αυτό είναι λανθασμένο και αυτό ακριβώς είναι η αιτία που περιπλανιόμαστε στη σαμσάρα. Ότι και να γίνει, πρέπει να δουλέψουμε με αυτές τις απατηλές μας αντιλήψεις. Κατά τη διάρκεια της μέρας θα πρέπει να προσευχόμαστε στο λάμα και τα Τρία Πολύτιμα Πετράδια και τη νύχτα θα πρέπει να προσπαθούμε να αναγνωρίζουμε τα όνειρά μας γι αυτό που είναι, απλές ψευδαισθήσεις. Πρέπει να γίνουμε ικανοί να μετατρέπουμε τα όνειρά μας, πρέπει να ασκούμαστε στο Ντάρμα, ακόμα και όταν ονειρευόμαστε. Πρέπει να αποκτήσουμε ευχέρεια σε αυτό γιατί αν τα καταφέρουμε θα μπορέσουμε να αναμίξουμε τις αντιλήψεις της ημέρας με τις αντιλήψεις του ονείρου, χωρίς να τραβάμε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ τους και η άσκησή μας θα βελτιωθεί πάρα πολύ. Οι διδασκαλίες επεξηγούν ειδικά, ότι αυτή η άσκηση είναι ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός τρόπος χειρισμού της παροδικότητας και κάθε άλλου εμποδίου επίσης.
3.ΤΟ ΜΠΑΡΝΤΟ ΤΗΣ ΔΙΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ
Το μπάρντο της διαλογιστικής απορρόφησης μπορεί να περιγραφεί ως η χρονική περίοδος που διανύουμε σε διαλογιστική εμβάθυνση. Τελειώνει όταν προβάλλουμε από αυτή την κατάσταση. Ονομάζεται μπάρντο επειδή δεν είναι σαν την κοινή νοητική ροή των συγχυσμένων σκέψεών μας, ούτε σαν τη φαινομενική αντίληψη, όπως βιώνεται στην πορεία της ζωής μας. Είναι μια περίοδος διαλογιστικής σταθερότητας, μια κατάσταση συγκέντρωσης, τόσο φρέσκια και άσπιλη όσο ο ουρανός. Μοιάζει με έναν ατάραχο ωκεανό στον οποίο δεν υπάρχουν καθόλου κύματα. Είναι αδύνατο να παραμείνει κανείς σε αυτή την κατάσταση όταν ο νους είναι γεμάτος από σκέψεις (που παρομοιάζονται εύστοχα σαν μια συμμορία ληστών), ή ακόμα και όταν καταλαμβάνεται από τις πιο λεπτοειδής νοητικές ανεκδήλωτες τάσεις που είναι ανάμεικτες και μπερδεμένες σαν νήματα. Ο σταθερός διαλογισμός είναι αδύνατος κάτω από τέτοιες περιστάσεις. Οι διδασκαλίες λένε ότι οι ασκητές του διαλογισμού δεν πρέπει να βρίσκονται υπό την επήρεια των σκέψεων που είναι σαν κλέφτες. Θα πρέπει αντίθετα να έχουμε αδιάσπαστη εγρήγορση και πολύ δυνατή πειθαρχία, με τις οποίες μπορούμε να αποτρέψουμε την διασκόρπιση της αυτοσυγκέντρωσης.
Το μπάρντο του ονείρου και το μπάρντο της διαλογιστικής απορρόφησης είναι υποδιαιρέσεις του μπάρντο της παρούσης ζωής. Το μπάρντο της παρούσης ζωής περιλαμβάνει φυσικά την άσκησή μας. Ακόμα και αν είναι διακοπτόμενο, είναι αναγκαίο να συμβαίνει στην παρούσα μας ύπαρξη γιατί μόνο μέσα σε αυτό το μπάρντο μπορούμε να διαλογιστούμε.
4.ΤΟ ΕΠΙΠΟΝΟ ΜΠΑΡΝΤΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Είναι πολύ πιθανό να ανακαλύψουμε από τη μια μέρα στην άλλη, ότι υποφέρουμε από μια ανίατη ασθένεια. Όταν όλες οι τελετές και οι προσευχές για τη μακροζωία αποδεχτούν αναποτελεσματικές και ο θάνατος είναι πλέον σίγουρος, θα εμφανιστεί η σκέψη μέσα μας ότι τίποτα από αυτά που έχουμε κάνει στη ζωή μας, είχε κάποια αξία. Θα πρέπει να τα αφήσουμε όλα πίσω μας. Ακόμα και αν είχαμε ένα σωρό πλούτου, ψηλό σαν το όρος Μερού, δεν θα μπορούσαμε να τον πάρουμε μαζί μας. Δεν μπορούμε να πάρουμε ούτε μια μικρή βελόνα με κλωστή! Είναι ώρα να φύγουμε και ακόμα και αυτό το σώμα που αγαπάμε τόσο πολύ, θα πρέπει να το εγκαταλείψουμε πίσω μας. Τι μπορούμε να πάρουμε μαζί μας; Μόνο το θετικό και το αρνητικό μας κάρμα. Οι πράξεις που έχουμε αποθηκεύσει θα είναι οι μοναδικοί μας σύντροφοι.
Υποθέστε όμως ότι έχουμε κάνει πράξη τις διδασκαλίες για τη μεταφορά της συνείδησης και έχουμε ασκηθεί σε αυτή. Αν έχουμε αποκτήσει επάρκεια και αν μπορούμε να πεθάνουμε χωρίς ίχνος τύψης, σίγουρα θα έχουμε κάνει μια μεγάλη χάρη στον εαυτό μας. Κάποιος που λέει, ‘‘Θα πάω σε αυτό και εκείνο το βουδικό πεδίο’’ και το κάνει στ’ αλήθεια είναι ένας τέλειος ασκητής. Ας το δεχτούμε: ασκούμαστε στο Ντάρμα γιατί το χρειαζόμαστε κατά τη στιγμή του θανάτου μας. Αυτός είναι ο λόγος που οι διδασκαλίες τονίζουν τη σπουδαιότητα της κατανόησης αυτού που συμβαίνει όταν πεθαίνουμε.
Λέγεται, ότι ακόμα και για ένα κοινό άτομο, η στιγμή του θανάτου είναι καίρια. Είναι μια στιγμή κατά την οποία θα πρέπει να προσευχηθούμε στο λάμα και τα Τρία Πολύτιμα Πετράδια. Θα πρέπει να κόψουμε τα σχοινιά που μας δένουν με τα αγαθά μας – το σπίτι μας και οτιδήποτε άλλο. Γιατί αυτά μας τραβούν μέσα στη σαμσάρα. Θα πρέπει επίσης να προσφέρουμε τον πλούτο μας στα Τρία Πολύτιμα Πετράδια, προσευχόμενοι να μην πρέπει να περάσουμε από έναν επίπονο και δύσκολο θάνατο και να υποφέρουμε στη συνέχεια μέσα στα κατώτερα πεδία.
Αν έχουμε εξασκηθεί με επιτυχία στη μεταφορά της συνείδησης και αν μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτή την τεχνική τη στιγμή του θανάτου και να μεταφέρουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο επιτυχώς τη συνείδησή μας- αυτό είναι σίγουρα η καλύτερη κατάσταση. Αν όμως δεν μπορούμε να το κάνουμε, η μεταφορά της συνείδησης μπορεί να γίνει για μας, από ένα λάμα ή κάποιον από τους βάτζρα αδελφούς και αδελφές μας που είναι μαζί μας και γνωρίζει πώς να το κάνει. Η συνείδηση θα πρέπει να μεταφερθεί στο βουδικό πεδίο, αμέσως μόλις σταματήσει η αναπνοή. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να το σχεδιάσουμε και να είμαστε προετοιμασμένοι, έτσι ώστε όταν φτάσει αυτή η κρίσιμη στιγμή να μην φοβηθούμε. Και δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι η προετοιμασία πρέπει να γίνει τώρα, κατά τη διάρκεια του μπάρντο αυτής της παρούσας ζωής.
Τι θα μας συμβεί όταν θα πεθάνουμε; Από τη στιγμή της φυσικής μας σύλληψης, κατά τη στιγμή της ένωσης των γονιών μας, το σώμα μας αρχίζει να σχηματίζεται μέσω της ουσίας των πέντε στοιχείων. Είναι η συγκέντρωση των στοιχείων της ζέστης, της ενέργειας, των λεπτών καναλιών κλπ. Όταν πεθαίνουμε αυτά τα στοιχεία διαχωρίζονται σταδιακά και διαλύονται το ένα μέσα στο άλλο. Όταν ολοκληρωθεί αυτή η διάλυση, η εξωτερική αναπνοή σταματά και οι εσωτερικοί παλμοί επανα-απορροφούνται. Η λευκή ουσία, την οποία έχουμε λάβει από τον πατέρα μας και βρίσκεται στον εγκέφαλο και η κόκκινη ουσία, την οποία έχουμε λάβει από τη μητέρα μας και βρίσκεται στον ομφαλό, συναντώνται στο κέντρο της καρδιάς μας και αναμιγνύονται. Μόνο τότε ο νους αφήνει το σώμα.
Σε αυτό το σημείο κάποιος που δεν έχει εμπειρία άσκησης πέφτει μέσα σε μια παρατεταμένη κατάσταση ασυνειδησίας. Στους πραγματωμένους όμως δασκάλους ή στους έμπειρους ασκητές η συνείδηση, μετά από δυο περίπου λεπτά θα διαλυθεί στο διάστημα και το διάστημα θα διαλυθεί μέσα στην φωτεινότητα. Ποιος είναι ο καρπός της άσκησης για εκείνους από μας που διαλογίζονται; Είναι αυτή ακριβώς η διάλυση μέσα στη φωτεινότητα, που είναι αγνή και άσπιλη, όπως ο ουρανός. Λαμβάνει χώρα όταν σταματά ο εσωτερικός παλμός. Αν κάποιος έχει επιτύχει νοητική σταθερότητα στην αναγνώριση της φωτεινότητας κατά την διάρκεια του διαλογισμού, τότε αμέσως μόλις εμφανιστεί η εμπειρία του άσπιλου διαστήματος, τότε συμβαίνει και αυτό που ονομάζεται η συνάντηση της μητέρας και του παιδιού φωτεινότητας, του διαστήματος και της επίγνωσης. Αυτή είναι απελευθέρωση. Κατ’ ουσία σε αυτό αναφέρονται οι λάμα και οι ασκητές ως ‘‘παραμονή στο τούκταμ’’ ή διαλογισμός κατά τη στιγμή του θανάτου. Το τούκταμ δεν είναι τίποτε άλλο από αυτό. Η μητέρα και το παιδί φωτεινότητες αναμιγνύονται. Η σταθερότητα στις φάσεις της παραγωγής και της ολοκλήρωσης κερδίζεται. Αυτό είναι απελευθέρωση.
5.ΤΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΟ ΜΠΑΡΝΤΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Αν δεν έχουμε ασκηθεί, όταν θα προβάλλει η εμπειρία της σκοτεινιάς, θα χάσουμε τις αισθήσεις μας, μόνο για να ξαναξυπνήσουμε σχεδόν αμέσως μέσα στις τρομαχτικές αισθήσεις, αυτού που αναφέρεται ως το πέμπτο μπάρντο, το μπάρντο της απόλυτης πραγματικότητας. Σε αυτό το σημείο εμφανίζονται οι ειρηνικές και αγριεμένες θεότητες. Είναι αυτονόητες και παρούσες στην επίγνωσή μας, από τον Σαμανταμπάντρα ως τους βούδες των πέντε οικογενειών και τις οκτώ εκδηλώσεις του Γκούρου Ρίνποτσε. Η εμφάνισή τους συνοδεύεται από αιφνίδιους ήχους και λάμψεις. Σε αυτό το σημείο, άνθρωποι που είναι ασυνήθιστοι στην άσκηση τρομοκρατούνται. Αμέσως μόλις τους κατακλύσει ο φόβος, αυτές οι εκδηλώσεις της επίγνωσης διαλύονται και εξαφανίζονται.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να πω δυο λόγια σχετικά με το μπάρντο του θανάτου και το μπάρντο της απόλυτης πραγματικότητας σε συνδυασμό. Μετά τον διαχωρισμό και τη διάλυση των πέντε στοιχείων, η συνείδηση διαλύεται μέσα στο διάστημα, χάνοντας τις αισθήσεις, μέσα στην αλάγια. Μετά γίνεται αντιληπτή η φωτεινότητα. Είναι σαν το αγνό, αμόλυντο διάστημα. Αν δεν έχετε καθόλου εμπειρία από διαλογισμό, δεν θα καταφέρετε να αναγνωρίσετε αυτή την φωτεινότητα. Έτσι δεν θα κρατήσει για πολύ. Αν όμως είστε εξοικειωμένοι με το διαλογισμό, οι δύο φωτεινότητες, μητέρα και παιδί θα αναμιχθούν.
Πριν από τη διαδικασία του θανάτου, πριν να συμβεί η σταδιακή διάλυση των στοιχείων, το πιο σημαντικό σημείο είναι να έχετε πλήρη επίγνωση του ότι πεθαίνετε. Θα πρέπει να κόψετε κάθε προσκόλληση στα αγαθά αυτής της ζωής. Όταν φθάσει ο θάνατος θα πρέπει να προσευχηθείτε στα Τρία Πολύτιμα Πετράδια, επειδή δεν υπάρχει άλλη ελπίδα από αυτά. Θα πρέπει επίσης να επικαλεστείτε τον ριζικό σας δάσκαλο, γιατί είναι κάποιος ή κάποια που είναι προσβάσιμη σε σας. Ο ριζικός σας δάσκαλος είναι η ενσάρκωση των πάντων. Προσευχηθείτε σε αυτόν, στη θεότητα του γιντάμ σας, για τα επικίνδυνα μονοπάτια του μπάρντο. Εξομολογηθείτε όλες τις αρνητικές πράξεις που έχετε διαπράξει κατά τη διάρκεια της ζωής σας και προσευχηθείτε μονοσημειακά στο δάσκαλό σας, ζητώντας του να σας οδηγήσει στη βουδική κατάσταση αμέσως μετά το θάνατό σας. Λέγεται ότι μια τέτοιου είδους αδιάσπαστη προσευχή, με παρούσα αυτή την ευχή στο νου σας, είναι αληθινά η προϋπόθεση για να οδηγηθείτε σε ένα βουδικό πεδίο.
Επίσης, όταν πεθαίνει κάποιος που είναι άρρωστος, ο δάσκαλός του ή ένας Νταρμικός αδελφός ή αδελφή (του οποίου τα σάμαγια είναι άμεμπτα και με τον οποίο ο άρρωστος έχει αρμονική σχέση) θα πρέπει να του θυμίσει ότι τα στοιχεία διαλύονται, την στιγμή ακριβώς που συμβαίνει αυτό. Θα πρέπει να προσευχηθούν να κάνουν απαγγελίες, επικαλούμενοι το δάσκαλο. Αυτές οι ευχές –το να απελευθερωθεί κανείς από τα επικίνδυνα μονοπάτια του μπάρντο- θα βοηθήσουν τα μέγιστα. Όταν ένας ανάπηρος χάνει την ισορροπία του και πέφτει κάτω, οι άλλοι άνθρωποι τον βοηθούν να σηκωθεί. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι φίλοι στο Ντάρμα μπορούν να βοηθήσουν, μπορούν να καθοδηγήσουν αυτόν που πεθαίνει και να προσευχηθούν γι αυτόν. Αυτό είναι τρομερά ωφέλιμο.
Λέγεται ότι οι Βούδες είναι προικισμένοι με μεγάλο έλεος και αν τους επικαλείται κανείς ονομαστικά (άσπιλε Ρατνασικίν, προστάτη Αμιτάμπα, Βούδα Σακιαμούνι κλπ), οι δυστυχίες των κατώτερων πεδίων διασκορπίζονται τη στιγμή που προφέρονται τα ονόματά τους. Με τον ίδιο τρόπο, αν αυτός που πεθαίνει μπορεί να προσευχηθεί σωστά, οι βούδες δεν τον αφήνουν να εισέλθει στο μονοπάτι των κατώτερων πεδίων, απλά και μόνο γιατί επικαλέστηκε τα ονόματά τους. Έτσι, αυτό είναι το πιο χρήσιμο. Η προσευχή είναι σαν το βοηθό και τον προστατευτικό συνοδό μας κατά τη στιγμή του θανάτου. Έχει τρομερή σημασία και όφελος.
Εν πρώτοις, ο ετοιμοθάνατος πέφτει μέσα σε μια κενή κατάσταση ασυνειδησίας. Στη συνέχεια η συνείδηση εκδηλώνεται και πάλι, η διαύγεια εμφανίζεται και αν δεν την αναγνωρίσει κανείς, εξαφανίζεται και τα οράματα του μπάρντο της απόλυτης πραγματικότητας αρχίζουν να αναδύονται. Αυτό συμβαίνει όταν λαμβάνουν χώρα οι εκδηλώσεις των ειρηνικών και αγριεμένων θεοτήτων, με τρομαχτικούς ήχους και λάμψεις και οι εντυπώσεις τρομερών χαοτικών κρημνών. Αν δεν καταφέρει να αναγνωρίσει κάποιος ότι αυτοί οι φοβεροί ήχοι και οι ακτίνες φωτός δεν είναι τίποτε άλλο παρά προβολές του ίδιου του νου, ότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά η δημιουργική δύναμη της επίγνωσης, εμφανίζεται ένα συναίσθημα μεγάλου τρόμου. Τα οράματα λαμβάνουν χώρα, ο φόβος προβάλλει και τότε τα οράματα εξαφανίζονται. Και τότε η συνείδηση αφήνει το σώμα, εξερχόμενη από το ανάλογο άνοιγμα.
6. ΤΟ ΚΑΡΜΙΚΟ ΜΠΑΡΝΤΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΟΔΟΥ
Σε αυτό το σημείο ο διαχωρισμός του νου και του σώματος λαμβάνει χώρα. Μια και ο νους διαχωρίζεται τώρα από το σώμα, δεν έχει κάποιο σωματικό στήριγμα. Το χονδροειδές υλικό σώμα έχει φύγει και τώρα υπάρχει μόνο το λεπτοφυές σώμα που είναι φτιαγμένο από φως. Αυτό το λεπτοφυές σώμα δεν έχει τα ουσιώδη συστατικά που είχαν ληφθεί από τον πατέρα και τη μητέρα, έτσι ο θανών δεν έχει πια την αντίληψη του φωτός του ήλιου και του φεγγαριού. Παρόλα αυτά υπάρχει ένα είδος φωτεινής αναλαμπής, μια νοητική ενέργεια, που εκπέμπεται από το σώμα του φωτός. Αυτό δημιουργεί μια εντύπωση ότι μπορεί να δει κανείς το δρόμο του. Επιπρόσθετα, όλα τα όντα που περιπλανιούνται στο μπάρντο της επανόδου μπορούν να δουν και να ακούσουν το ένα το άλλο. Μια άλλη όψη αυτού του μπάρντο είναι ότι οποτεδήποτε η συνείδηση επιθυμεί να βρεθεί κάπου, είναι στιγμιαία παρούσα σε αυτό το μέρος. Τα μόνα μέρη από τα οποία αποκλείεται είναι η μήτρα της μελλοντικής της μητέρας και η Βατζρασάνα, το ιερό μέρος όπου όλοι οι Βούδες πραγματώνουν τη φώτιση. Το σώμα του μπάρντο είναι ένα ‘νοητικό σώμα’ και αυτός είναι ο λόγος που είναι παρόν σε ένα μέρος, αμέσως μόλις η συνείδηση σκέφτεται αυτό το μέρος.
Ο νους ενός αποβιώσαντα κατέχει επίσης μια ορισμένη διορατικότητα, μολονότι χρωματίζεται από ελαττώματα. Ξέρει τι σκέφτονται οι άλλοι. Ένας άνθρωπος που έχει πεθάνει πρόσφατα μπορεί να αντιληφθεί πως χρησιμοποιούν οι άλλοι τα αγαθά που είχε συσσωρεύσει στη ζωή του, τι σκέφτονται και πως επιτελούν τις ενάρετες πράξεις για χάρη του. Οι ζωντανοί δεν βλέπουν το νεκρό, αλλά εκείνος μπορεί να αντιληφθεί τους ζωντανούς. Τα όντα του μπάρντο συναθροίζονται μαζί και υποφέρουν από πείνα και δίψα, ζέστη και κρύο. Βιώνουν πολύ έντονη δυστυχία καθώς περιπλανιούνται στην ενδιάμεση κατάσταση.
Αυτοί που περιπλανιούνται στο μπάρντο είναι κείνοι που δεν κατάφεραν να ασκηθούν επί πολύ στην αρετή στη ζωή τους, την ίδια όμως ώρα δεν έχουν συσσωρεύσει και πολύ μεγάλη αρνητικότητα. Τα όντα που έχουν διαπράξει πολύ αρνητικές πράξεις δεν θα βιώσουν καθόλου το μπάρντο της επανόδου. Αμέσως μόλις κλείσουν τα μάτια τους κατά το θάνατο, θα φτάσουν στιγμιαία μέσα στα κατώτερα πεδία. Από την άλλη, αυτοί που έχουν συσσωρεύσει μεγάλη αρετή φτάνουν αμέσως σε ένα βουδικό πεδίο. Γενικά όμως, οι άνθρωποι όπως εμείς, που δεν είναι ούτε μεγάλοι αμαρτωλοί, ούτε και μεγάλοι άγιοι, πρέπει να βιώσουν το μπάρντο της επανόδου και αυτό περιέχει μόνο δυστυχία. Ο θανών όμως μπορεί να προστατευτεί από τη φρίκη του μπάρντο και να επιτύχει την απελευθέρωση. Αυτό θα συμβεί αν κάποιος που έχει διαπράξει πολλές ενάρετες πράξεις, κάνει προσφορές στα Τρία Πολύτιμα Πετράδια, δώσει ελεημοσύνη στους φτωχούς ,κλπ. Και αν άλλοι κατασκευάσουν ένα μάνταλα των ειρηνικών και των αγριεμένων θεοτήτων και κάνουν την τελετή στην οποία καίγεται ένα χαρτί με το όνομα του αποβιώσαντος γραμμένο πάνω σε αυτό και αν έχει δοθεί η ενδυνάμωση (οδηγώντας τη συνείδηση του νεκρού στα ανώτερα πεδία). Μοιάζει σαν ένα πλήθος που τρέχει να πιάσει και να σώσει κάποιον από το να πέσει στο γκρεμό. Αυτός είναι ο λόγος που λέγεται ότι θα πρέπει να κάνουμε πολλές ενάρετες αφιερώσεις για χάρη του θανόντος.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων είκοσι μίας ημερών μετά το θάνατο, ο θανών έχει παρόμοιες αντιλήψεις με αυτές που είχε κατά τη διάρκεια της ζωής του. Έχει την εντύπωση ότι κατέχει το ίδιο σώμα και τον ίδιο νου όπως προηγουμένως και αντιλαμβάνεται το ίδιο περιβάλλον που βίωνε και κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αργότερα, αρχίζει να έχει αντιλήψεις που σχετίζονται με το περιβάλλον στο οποίο πρόκειται να γεννηθεί στην επόμενη ζωή. Αυτός είναι ο λόγος που λέγεται ότι η περίοδος των σαράντα εννιά ημερών – ειδικά οι πρώτες τρείς εβδομάδες- είναι τρομερά σημαντική. Αν κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου συσσωρευτεί από τους άλλους μεγάλη αρετή για χάρη του θανόντος, λέγεται ότι ακόμα και αν αυτός βρίσκεται καθ’ οδόν προς τα κατώτερα πεδία, το έλεος των Τριών Πολύτιμων Πετραδιών μπορεί να τον οδηγήσει προς τα ανώτερα πεδία. Μετά όμως, από αυτή την περίοδο, το κάρμα του θα τον προωθήσει στα κατώτερα πεδία και παρόλο που το έλεος των Τριών Πολύτιμων Πετραδιών παραμένει απαράλλακτο, αυτό το έλεος δεν έχει τη δύναμη να τον οδηγήσει σε έναν ανώτερο προορισμό, μέχρι που το αρνητικό του κάρμα να εξαντληθεί.
Και αυτός είναι ο λόγος που είναι σημαντικό να συσσωρεύσει κανείς μεγάλη αρετή για χάρη του θανόντος. Οι ασκητές του Ντάρμα που είναι συνηθισμένοι στην άσκηση, αναγνωρίζουν, όταν βρίσκονται στο μπάρντο της επανόδου ότι έχουν πεθάνει. Συνειδητοποιούν που είναι και θυμούνται το δάσκαλό τους και τη θεότητα του γιντάμ τους. Προσευχόμενοι μονοσημειακά σε αυτούς μπορούν να ξαναγεννηθούν στα καθαρά πεδία, όπως το Σουκαβάτι, το Αβιράτι ή το Ένδοξο Χαλκόχρωμο Βουνό.
Είναι επίσης δυνατόν για έναν πραγματωμένο λάμα να κλητεύσει τη συνείδηση των νεκρών των οποίων τα ονόματα είναι γραμμένα στο χαρτί και να τους αποκαλύψει στη συνέχεια το αληθινό μονοπάτι. Δίνοντας διδασκαλίες και ενδυνάμωση, μπορεί να τους δείξει το δρόμο προς τα βουδικά πεδία ή τουλάχιστον να φέρει τη συνείδηση του μπάρντο στην επίτευξη μιας ανθρώπινης γέννησης. Τα πάντα εξαρτώνται από το κάρμα, τις ευχές και την αφοσίωση του θανόντος. Από όλα τα μπάρντο, αυτό που είναι καίριας σημασίας είναι το μπάρντο της παρούσας ζωής. Γιατί τώρα, στο μπάρντο της παρούσας ζωής, πρέπει να δράσουμε και να ασκηθούμε σωστά, έτσι ώστε να μην χρειαστεί να περιπλανηθούμε μέσα στα υπόλοιπα μπάρντο.
Η Σάντανα (τελετή) του Μεγάλου Ελεήμονα είναι η καθ’ αυτού ουσία όλων των σούτρα και των τάντρα. Ο Γκούρου Ρίνποτσε την απέσταξε ως μια μέθοδο μέσα από την οποία οι μαθητές που έχουν σύνδεσμο μαζί της θα μπορέσουν να γεννηθούν στη Σουκαβάτι. Στη συνέχεια την έκρυψε ως τέρμα (θησαυρό) και ο Βιντιαντάρα Ντύντυλ Ντόρτζε, ο προηγούμενος Ντύτζομ την αποκάλυψε.
Μπορούμε να πούμε ότι ο γεννήτορας και προπάτορας των διδασκαλιών όλων των Βούδα είναι ο Βούδας Σαμπανταμπάντρα ή ο Αμιτάμπα (που είναι κατ’ ουσία ταυτόσημοι). Ο Βούδας Αμιτάμπα χωρίς ποτέ να ταράζεται από την γαλήνια ανοιχτοσύνη του νου του, κοιτάζει όλα τα όντα των έξη πεδίων με αμείωτο έλεος. Και μέσα από την ακτινοβολία της αγάπης του, πρόβαλλε ο Αβαλοκιτεσβάρα, ο Μεγάλος Ελεήμονας. Ο Αβαλοκιτεσβάρα ή Τσενρέζι είναι η αυθόρμητη ενσάρκωση του σπλαχνικού λόγου όλων των βούδα. Υποσχέθηκε ενώπιον του Αμιτάμπα ότι δεν θα φτάσει στη φώτιση και θα παραμείνει ένας μποντισάττβα μέχρι να αδειάσουν από όντα οι τρείς κόσμοι. Ορκίστηκε δηλαδή με άλλα λόγια ότι θα παρέμενε μέχρι που να αναδευτούν τα απύθμενα βάθη της σαμσάρα και να αδειάσουν τελείως από όντα. Από αυτή τη στιγμή και έπειτα, οδηγεί τα όντα των τριών κόσμων στη Σουκαβάτι, την καθαρή χώρα του Αμιτάμπα.
Υπάρχει ένας μύθος που λέει ότι υπήρξε μια στιγμή, που νόμισε ότι είχε ολοκληρώσει το καθήκον του και ότι η σαμσάρα είχε αδειάσει. Αλλά στράφηκε γύρω και είδε ότι εκείνη ακριβώς τη στιγμή υπήρχε και πάλι ο ίδιος αριθμός όντων στη σαμσάρα –ούτε μεγαλύτερος, ούτε μικρότερος- όπως ακριβώς και προηγουμένως. Μόλις αντιλήφθηκε ότι ο αριθμός των όνων δεν είχε μειωθεί ούτε στο ελάχιστο καταπτοήθηκε και σκέφτηκε, ‘‘Ποτέ δεν θα φτάσει η στιγμή, όπου θα έχω οδηγήσει όλα τα όντα στα καθαρά πεδία.’’ Με αυτή τη σκέψη ο όρκος της μποντιτσίττα του, κλονίστηκε. Το κεφάλι του έσκασε και διαλύθηκε σε έντεκα κομμάτια και το σώμα του θρυμματίστηκε σε χίλια κομματάκια. Τη στιγμή εκείνη εμφανίστηκε ο Βούδας Αμιτάμπα και είπε:
‘‘Γιε της γενεαλογίας μου, μήπως μόλυνες τον όρκο σου πάνω στη μποντιτσίττα; Καλλιέργησέ τον εκ νέου και πάσχισε για το όφελος των όντων όπως έκανες και στο παρελθόν!’’ Με αυτά τα λόγια ευλόγησε το κομματιασμένο κεφάλι του Αβαλοκιτεσβάρα και το κατακερματισμένο σώμα του. Ο Αβαλοκιτεσβάρα εμφανίστηκε και πάλι με έντεκα κεφάλια και με ένα σώμα προικισμένο με χίλια χέρια. Στο κάθε χέρι εμφανίστηκε ένα μάτι. Έτσι ευλογήθηκε ο Αβαλοκιτεσβάρα με έντεκα κεφάλια και χίλια χέρια και μάτια για να μπορέσει να δουλέψει με αυτά για το όφελος των όντων. Χάρη στις φωτισμένες φιλοδοξίες του, από τα χίλια χέρια του εκπορεύτηκαν χίλιοι βασιλιάδες Τσακραβαρτίν και από τα χίλια μάτια του εμφανίστηκαν οι χίλιοι Βούδες αυτού του Τυχερού Κάλπα. Όλοι αυτοί οι χιλιάδες Βούδες θα εμφανιστούν αποκλειστικά και μόνο μέσα από το έλεος του Αβαλοκιτεσβάρα.
(απόσπασμα από το βιβλίο: Συμβουλές μέσα από την Καρδιά μου)
Μετάφραση: Σοφία Κωνσταντινίδου
Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like, κοινοποιήστε το στους φίλους σας και μοιραστείτε μαζί τους την γνώση
Πηγή
